Το θέμα της ανάρτησης αφορά το "Πραγματικό Νόημα της Ζωής", γιαυτό και θα ήθελα να το αφιερώσω στον διαδικτυακό φίλοΝίκο.
Μερικά χρόνια πριν ο Νικόλας Καρδάρας τα είχε όλα: ήταν νέος καλοφτιαγμένος, του άνηκαν μερικά από τα πιο γνωστά clubτης Νέας Υόρκης και οι γεμάτες πολυτέλεια νύχτες του έμοιαζαν με κινηματογραφική ταινία.
Ξεκινώντας από πορτιέρης στο θρυλικό Copacabana, μέσα σε τρία χρόνια, ο γιός Ελλήνων μεταναστών από το Queensβρέθηκε με δικό του club, να διασκεδάζει με τους σταρ του Χόλυγουντ, και με τις κάθε είδους καταχρήσεις να είναι μέρος της δουλειάς του. Εξίσου μέρος της δουλειάς του ήταν και οι σχέσεις του με συμμορίες, που διέταξαν την εκτέλεση του, αλλά και οι συγκρούσεις με τον νόμο.
Όταν το 1995 η πολιτεία της Νέας Υόρκης ανέστειλε την άδεια λειτουργίας των επιχειρήσεών του, ο Καρδάρας βρέθηκε στην άβυσσο: η ζωή του είχε ταυτιστεί με τη δουλειά του και τη διασκέδασή, ενώ ο οργανισμός του είχε διαβρωθεί από τις καταχρήσεις.
Τα επόμενα τέσσερα χρόνια τα πέρασε μέσα σ’ ένα σύννεφο απελπισίας και κοκαΐνης. Σύμφωνα με τα δικά του λόγια, τα δευτερόλεπτα κρατούσαν αιώνες, αλλά τα χρόνια περνούσαν σαν αστραπή. Σύντομα έχασε την αίσθηση της πραγματικότητας… Όταν οι γονείς του κατάλαβαν το μέγεθος του προβλήματος, τον πίεσαν να πάει για αποτοξίνωση. Ήταν μόλις 33 ετών… Πριν περάσει ένας χρόνος, η θεραπεία είχε πετύχει και ο τέως επιχειρηματίας στεκόταν και πάλι στα πόδια του κάνοντας νέα σχέδια, όταν ξαφνικά ο καλύτερός του φίλος έπαθε καρδιακή προσβολή και πέθανε μπροστά στα μάτια του.
Η κατάρρευση για το νεαρό Έλληνα ήταν ακαριαία. Το σοκ τον έστρεψε ξανά στο αλκοόλ και στα ναρκωτικά, μέχρι που δύο μήνες μετά, η δική του καρδιά σταμάτησε έξω από το παλιό του club… Η ιστορία που σας διηγούμαι θα είχε τελειώσει εδώ, με όλα τα συστατικά μιας τραγωδίας, όμως, κόντρα σε όλες τις προβλέψεις, ο Καρδάρας συνήλθε και σταδιακά ανέκτησε τις δυνάμεις του.
Όταν πλέον κατάλαβε που βρισκόταν και τι είχε συμβεί, ξαφνιάστηκε, συνειδητοποιώντας πως το κυρίαρχο συναίσθημα ήταν η απορία: τι πραγματικά ήταν η ζωή, ο θάνατος και ποια η πραγματική του φύση;
Μπορεί να μην ήξερε την απάντηση ήξερε όμως πως αν δεν την έβρισκε, αν δεν έβρισκε ποιος πραγματικά είναι, θα έχανε ξανά τον εαυτό του σε ένα σύννεφο καταχρήσεων, και τότε θα πέθαινε.
ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΕ ΕΝΑ ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙ
Μπορεί οι περισσότεροι από εμάς να μην πίναμε σαμπάνια με τους σταρ του Χόλλυγουντ, ή έστω με το εγχώριο star- system, ωστόσο με την κρίση μάθαμε πως είναι να χάνεις την γη κάτω από τα πόδια σου. Λίγο – πολύ είχαμε ταυτιστεί με την δουλειά μας, τα υπάρχοντά μας τον τρόπο ζωής μας. Όταν αυτά για τους περισσότερους απειλήθηκαν ή χάθηκαν, τότε πολλοί συνειδητοποιήσαμε ότι δεν γνωρίζουμε πια ποιοι είμαστε…
Ευτυχώς, όμως οι απαντήσεις είναι γύρω μας. Για την ακρίβεια τις διδαχθήκαμε στα χρόνια του σχολείου και ενίοτε τις παπαγαλίζαμε για να δείξουμε πως είμαστε πραγματικά απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων.
Επαναλαμβάναμε τα λόγια του Πλάτωνα, του Σωκράτη, του Πυθαγόρα, θαυμάζαμε τον Διογένη που έκανε τον Μ. Αλέξανδρο να δείχνει «λίγος» ενώ ο ίδιος ζούσε σ’ ένα πιθάρι, και τον Επίκουρο που έβλεπε ένα κομμάτι τυρί ως αιτία γιορτής.
Απλά, ποτέ δεν θεωρήσαμε πως η διδασκαλία τους είχε θέση στην πραγματικότητα των tabletκαι των smartκινητών, των διακοπών, των διασκεδάσεων και των μπίζνες – γενικά της καθημερινότητάς μας.
Ασφαλώς, κανείς δεν πρέπει να εύχεται για την συμφορά, ωστόσο όταν οι συνθήκες της ζωής μας αλλάξουν κάποια στιγμή δραματικά, τότε ερχόμαστε, θέλουμε δεν θέλουμε, όπως ο Ηρακλής, μπροστά σε ένα σταυροδρόμι.
Από τη μια, μπορούμε να παλέψουμε με όλες μας τις δυνάμεις για να αλλάξουμε τη ροή των πραγμάτων, πιστεύοντας ότι μπορούμε να επαναφέρουμε τα πράγματα στην πρότερή τους κατάσταση. Από την άλλη, μπορούμε να περπατήσουμε ένα πιο ασυνήθιστο μονοπάτι, ξεκινώντας αποδεχόμενοι την κατάσταση ως έχει.
Τότε μόνο μπορούμε να δούμε καθαρά και να καταλάβουμε πως αν πραγματικά θέλουμε μια ευτυχία που να διαρκεί – ανεξάρτητα από τα ευχάριστα και τα δυσάρεστα αυτού του κόσμου- πρέπει να αναζητήσουμε τις απαντήσεις μέσα μας.
Και σε αυτή την αναζήτηση, ίσως κανείς να μην είναι καταλληλότερος οδηγός από τους αρχαίους Έλληνες σοφούς. Αυτό ακριβώς ανακάλυψε ο νεαρός Έλληνας από το Queens…
ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ
Ο Νικόλαος Καρδάρας βγήκε από την εντατική αποφασισμένος να ανακαλύψει ποιος πραγματικά είναι, ξέροντας πως η ζωή του εξαρτιόταν κυριολεκτικά από την απάντηση σε αυτό το κομβικό ερώτημα.
Διάβασε ThomasMerton, DaisakuSuzuki, JosephCampbellκαι πήρε την απόφαση και μετακόμισε σε μια μικρή πόλη, κοντά στη φύση. Άρχισε να διαλογίζεται και να ασκείται, και δούλεψε εθελοντικά με άτομα που πάλευαν με εθισμούς.
Μερικά χρόνια μετά κι ενώ ολοκλήρωνε το διδακτορικό του στην ψυχολογία, δίχως ακόμα να έχει βρει τις απαντήσεις του, διάβασε το βιβλίο «GodandtheEvolvingMiracle», το οποίο αναφερόταν στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία ως το «Ελληνικό Θαύμα».
Και ξαφνικά το τοπίο για τον ίδιο ξεκαθάρισε!
Αναγνώρισε πως τα τελευταία χρόνια είχε ξεκινήσει, εν αγνοία του, να διάγει έναν τρόπο ζωής, που είχε πολλά από τα στοιχεία του βίου των Πυθαγορείων.
Αφού ταξίδεψε για ένα διάστημα, επέστρεψε στις ΗΠΑ αποφασισμένος να μελετήσει όσο περισσότερο μπορούσε την ελληνική φιλοσοφία και σύντομα εντυπωσιάστηκε, βλέποντας πόσο άμεση εφαρμογή είχε η σκέψη και τα διδάγματα των αρχαίων Ελλήνων σοφών στην καθημερινότητά του.
Σύμφωνα με τους αρχαίους φιλοσόφους, όταν αφιερώνεσαι στην πνευματική και υπαρξιακή αναζήτηση, οι πράξεις σου σύντομα αρχίζουν να συγχρονίζονται αρχικά με τις πεποιθήσεις σου και έπειτα με τις ενοράσεις σου. Ο Πυθαγόρας μάλιστα δίδασκε πως δεν συγχρονίζεσαι απλά με τον ανώτερο σκοπό σου, αλλά μεταβάλλεσαι εσύ ο ίδιος στο αντικείμενο της αναζήτησής σου.
Έτσι ο Καρδάρας ξεκίνησε να αντιμετωπίζει τα προβλήματα της ζωής του ρωτώντας τον εαυτό του «τι θα έκανε ο Πλάτωνας», και είδε πως ο τρόπος της ζωής του άρχισε να διαφοροποιείται με μεγάλη ταχύτητα.
Σήμερα, δέκα σχεδόν χρόνια μετά την περιπέτεια του, όσα και το ταξίδι του Οδυσσέα, ο Νικόλας Καρδάρας είναι καθηγητής πανεπιστημίου και επιτυχημένος ψυχοθεραπευτής.
Η συμβουλή του προς όσους αντιμετωπίζουν προβλήματα και θέλουν να αλλάξουν πορεία πριν να είναι αργά, είναι να ξεκινήσουν βλέποντας τον εαυτό τους σαν ένα μουσικό όργανο.
ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΡΜΟΝΙΑ
Προκειμένου να είναι κανείς σε αρμονία με το σύμπαν, πρέπει η συνείδηση και το σώμα του να κουρδιστούν μέσα από έναν υγιή τρόπο μπορούμε να ξεκινήσουμε να βλέπουμε την πραγματικότητα όπως είναι, απαλλαγμένοι από τις ασταμάτητες σκέψεις και τον βομβαρδισμό των αισθήσεων.
Αυτή η υπερβατική πραγματικότητα κατοπτρίζεται στις Ιδέες του Πλάτωνα, το Εν του Πλωτίνου και τους Αριθμούς του Πυθαγόρα, αλλά δεμ μπορεί να γίνει κατανοητή μέσω των αισθήσεων.
Ο κόσμος που αναγνωρίζουμε ως πραγματικός, ο κόσμος που τόσο μας απασχολεί με τα προβλήματά του, είναι σύμφωνα με τους αρχαίους σοφούς ένα είδος ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΗΣ. Σε αντίθεση, το Υπερβατικό, το οποίο διαπνέεται από τις Ιδέες, είναι αιώνιο. Οι άνθρωποι μπορούμε να το προσεγγίσουμε διαλογιζόμενοι πάνω σε έννοιες όπως τα μαθηματικά – για παράδειγμα η καρέκλα στην οποία κάθεστε κάποτε θα είναι σκόνη, αλλά δύο και δύο θα κάνουν τέσσερα.
Ο Ιεροκλής γράφει για τον τρόπο που λειτουργεί η φιλοσοφία: «Η φιλοσοφία είναι ο εξαγνισμός και η τελειοποίηση της ανθρώπινης φύσης. Είναι εξαγνισμός επειδή μας απαλλάσσει από τον παραλογισμό της ύλης και τις προσκολλήσεις του σώματος, και (είναι) τελειοποίηση επειδή επιστρέφουμε στην πρωταρχική ευδαιμονία του σώματος κάνοντας το ξανά όμοιο με το θεϊκό σώμα». Αν όμως το ξεκινήσουμε το ταξίδι είναι τόσο απλό, τι στέκεται εμπόδιο στο δρόμο μας; Κατά κανόνα, οι σειρήνες του υλικού κόσμου, που μας αποπλανούν με τις ψευδαισθήσεις του. Τα διάφορα υλικά αγαθά που είτε αγοράζουμε είτε συντριβόμαστε επειδή δεν μπορούμε ν’ αγοράσουμε, αποσπούν διαρκώς το νου μας. Όσο δεν αντιλαμβανόμαστε πως όλα αυτά δεν έχουν σχέση με το σκοπό μας στη γη, θα τους δίνουμε προτεραιότητα.
Επειδή φυσικά δεν αρκούν για να καλύψουν το υπαρξιακό μας κενό, θα στρεφόμαστε, όπως είπε ο BertrandRussel, στην ποσότητα, αφού δεν μπορούμε να έχουμε ποιότητα, και θα αποζητάμε όλο και περισσότερα, προκαλώντας περισσότερη, προκαλώντας περισσότερη δυστυχία με την απληστία μας.
Αν όμως αφιερωθούμε στη φιλοσοφική – εσωτερική αναζήτηση, και αντιληφθούμε πως η ζωή μας έχει συγκεκριμένο σκοπό (τέλος, που για τους αρχαίους ήταν ταυτόχρονα ο στόχος αλλά και η λήξη, αφού μέσω αυτού έφτανε κανείς στον προορισμό του), τότε ενδεχομένως να νιώσουμε την ανάγκη να επανενωθούμε με τον κόσμο όπως πραγματικά είναι, έναν κόσμο στον οποίο οι ανάγκες μας είναι διαφορετικές από αυτές που πιστεύαμε και μπορούν να ικανοποιηθούν εκ των έσω.
Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ JULESEVANS
Ο Επίκουρος θεωρούσε πως για την ευτυχία ο άνθρωπος χρειάζεται τρία πράγματα: εξασφαλισμένες βασικές ανάγκες, ελευθερία να σκεφτεί και φίλους για να μοιραστεί μαζί τους τις αναζητήσεις του.
Ο Διογένης μπορούσε να ζει σε ένα πιθάρι και ο Σωκράτης μπόρεσε να πιεί το κώνειο επειδή έβλεπαν αυτό που εμείς, αγκιστρωμένοι στην ψευδή αντίληψή μας για την πραγματικότητα, δεν μπορούμε να δούμε. Παραμένουμε δυστυχείς, επειδή φοβόμαστε πως θα χάσουμε κάτι που στην πραγματικότητα δεν υπάρχει.
Ο Νικόλας Καρδάρας το είδε αυτό. Μέσα από την προσωπική του άβυσσο, ανακάλυψε στη σημερινή εποχή πως η ελληνική φιλοσοφία έχει τις απαντήσεις – απαντήσεις που μπόρεσαν να του σώσουν τη ζωή. Και δεν είναι ο μόνος. Πρόσφατα, οι Timesτου Λονδίνου φιλοξένησαν τον δημοσιογράφο JulesEvans, ο οποίος έγραψε για την εμπειρία του με την CognitiveBehaviouralTherapyή CBT (Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία).
Πριν μια δεκαετία, έχοντας καταρρεύσει ψυχολογικά και σε κατάσταση βαριάς κατάθλιψης πήρε μέρος σε μια πειραματική ομάδα CBT, η οποία τον βοήθησε να ξεπεράσει μια περίοδο τόσο δύσκολη, που παραλίγο να τον οδηγήσει στην αυτοκτονία.
Μερικά χρόνια μετά πήρε συνέντευξη από τον πρωτοπόρο της CBT, τον διάσημο ψυχολόγο AlbertEllis (1913-2007), ο οποίος του είπε πως έμπνευσή του ήταν από την αρχή η αρχαία ελληνική φιλοσοφία και συγκεκριμένα το ρητό τουΕπίκτητου: «Οι άνθρωποι δεν ταράζονται από τα γεγονότα, αλλά από τις δικές τους πεποιθήσεις και αντιδράσεις σε αυτά».
Όντως, γράφει ο Evans, οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως τα συναισθήματα μας ακολουθούν απλά τις πεποιθήσεις μας για το πώς πρέπει να είναι ο κόσμος.
Κοινώς, αν εγώ έχω πειστεί πως για να είμαι ευτυχισμένη πρέπει να έχω ένα πολύ καλό αυτοκίνητο και μία δουλειά γραφείου, τότε όντως θα γίνω δυστυχισμένη όταν αυτά απειληθούν. Από μόνο του όμως το γεγονός ότι χρειάστηκε να αλλάξω επάγγελμα ή να πάρω το λεωφορείο, δεν μπορεί να με κάνει ευτυχή ή δυστυχή.
ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΛΑΓΗ
Με βάση αυτό το δεδομένο, η πλειοψηφία των Ελλήνων φιλοσόφων επιχείρησαν να δείξουν στους ανθρώπους πώς να γίνουν ευτυχισμένοι –όχι αλλάζοντας τις συνθήκες ζωής τους αλλά τις πεποιθήσεις τους.Με άλλα λόγια, μας αποκάλυψαν το κλειδί για την αληθινή εσωτερική μεταμόρφωση.
Πως μπορεί να γίνει αυτό; Αρχικά, όπως είδαμε, το πρώτο βήμα είναι να καθαρίσουμε τον εαυτό μας, ψυχή τε και σώματι, από τις εμμονές των αισθήσεων. Στη συνέχεια, οφείλουμε να παρατηρήσουμε προσεκτικά τις συνήθειές μας και τις μηχανικές μας αντιδράσεις στις καθημερινές μας καταστάσεις.
Το πιθανότερο είναι μάλιστα να συνειδητοποιήσουμε πως η πραγματικότητά μας αλλά και πολλά από τα προβλήματά μας, προκύπτουν όχι τόσο από τις εξωτερικές συνθήκες, αλλά από τις αυτόματες αντιδράσεις μας σε αυτές. Στη συνέχεια, οι παρατηρήσεις μας πρέπει να οδηγήσουν σε νέες, συνειδητές αυτή τη φορά, συνήθειες. Όπως είδαμε και παραπάνω, αν αυτές οι συνήθειες προκύψουν μέσα από μια ειλικρινή ενασχόληση με τη φιλοσοφία, μέσα δηλαδή από την αναζήτηση των μεγάλων ιδεών και αξιών όπως η αρετή και τα μαθηματικά ή η φύση του κόσμου και η ανάγκη της ένωσης με το θείο, δεν μπορεί παρά να μας φέρνουν πιο κοντά στον τελικό μας σκοπό.
Κι αυτό γιατί οι συγκεκριμένες αξίες και ιδέες δεν έχουν διαμορφωθεί ως απάντηση στις τυφλές απαιτήσεις των αισθήσεων, αλλά ως φυσικό επακόλουθο της αναζήτησης για ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Μια τέτοια βαθιά ενασχόληση με την φιλοσοφία, αναπόφευκτα θα έχει ένα πρακτικό αντίκτυπο στη ζωή του ατόμου που θα το επιχειρήσει. Αν αναρωτιέστε πως ακριβώς θα είναι ένας τέτοιος τρόπος ζωής, δεν έχετε παρά να μελετήσετε το Εγχειρίδιο του Επίκτητου, τα Χρυσά Έπη του Πυθαγόρα ή τις συμβουλές περί ευδαιμονίας του Επίκουρου.
Εκεί θα βρείτε αποτυπομένο έναν τρόπο ζωής που συγκινεί τον καθένα μας και θα εξασφάλιζε, αν ποτέ εφαρμοζόταν, μια ιδανική κοινωνία.
Ο ΧΡΥΣΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ
Ωστόσο, πάντα νιώθω ένα είδος θλίψης διαβάζοντας ανάλογες προτροπές και συμβουλές: ενώ αναγνωρίζω την αξία τους, πάντα τρομάζω από τα όσα απαιτούν.
Νιώθω αδύναμη να ακολουθήσω πιστά τα όσα με συμβουλεύουν, να αποτινάξω τις προσκολλήσεις μου στις απολαύσεις της κοινωνίας ή να αποτινάξω τον φόβο της φτώχιας ή της απομόνωσης.
Αυτό συμβαίνει επειδή παρά την φαινομενική τους απλότητα, οι κανόνες αυτοί μπορούν να εφαρμοστούν στην καθημερινή ζωή μόνο από όσους όντως κατανόησαν την ψευδαίσθηση της Ύλης, αλλά και από ανθρώπους απλούς σαν κι εμάς, όπως είδαμε στο παράδειγμα του Καρδάρα και του Evans, που έφτασαν ένα βήμα πριν τον αφανισμό.
Οι υπόλοιποι, μπορούμε να έχουμε αυτούς τους κανόνες ως ένα είδος φάρου που θα μας βοηθήσει την ώρα των δύσκολων αποφάσεων, δίνοντας μάλιστα έμφαση, προσοχή, σε εκείνους τους κανόνες που μας δυσκολεύουν ή μας προκαλούν τις πιο έντονες αντιδράσεις.
Χρειάζεται όμως να επισημάνουμε ότι προκειμένου να λειτουργήσει ως σωτήρας, η αρχαία ελληνική φιλοσοφία πρέπει να προσεγγιστεί ολιστικά. Οι διανοητικές αναζητήσεις, ο διαλογισμός πάνω στις μεγάλες ιδέες, η σωκρατική εξέταση των πιο παγιωμένων μας σκέψεων και συνηθειών, η εφαρμογή των χρυσών κανόνων, οφείλουν να πηγάζουν το ένα μέσα από το άλλο, ως μια φυσική ροή με τελικό σκοπό την εύρεση του νοήματος και ενδεχομένως, σε ένα πολύ πιο προχωρημένο επίπεδο, την ένωση με την Πηγή του Νοήματος.
Δεν μπορούμε να πάρουμε τις προτροπές των Ελλήνων σοφών ως δογματικό κανόνα, αν δεν περάσουμε εμείς οι ίδιοι μέσα από μια διανοητική και βιωματική πορεία ανάλογη με αυτή που τις γέννησε, όπως δεν θα έχει κανένα πρακτικό αποτέλεσμα να μένουμε στη θεωρία και στις διανοητικές διαπιστώσεις, μη εφαρμόζοντας στην καθημερινότητά μας τα όσα μας αποκαλύφθηκαν.
ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΒΗΜΑΤΑ
Είναι γεγονός πως η σκέψη επηρεάζει την πράξη και άρα την πραγματικότητα που βιώνουμε. Ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης ποτέ δεν έκρυψαν την επιθυμία τους για ευρύτερη κοινωνική αλλαγή, όπως και πολλοί άλλοι φιλόσοφοι.
Μπορεί άραγε να αλλάξει με αυτό τον τρόπο ο κόσμος; Αν αμφιβάλλετε, δεν έχετε παρά να δείτε πόσοι αρχαίοι φιλόσοφοι διώχτηκαν επειδή οι ιδέες τους θεωρήθηκαν επικίνδυνες για το κατεστημένο της εποχής τους.
Δεν διέθεταν στρατό ούτε επιχείρησαν να καταλάβουν το καθεστώς, ωστόσο η δύναμη των ιδεών τους ήταν αρκετή ώστε να απειλήσει το statusquo που με τη σειρά του τους κυνήγησε. Στη σημερινή εποχή ευχόμαστε και επιδιώκουμε άμεσες λύσεις: την επαναφορά της ευημερίας μας, την επιστροφή σε μια χρυσή εποχή που δεν υπήρξε. Αν ωστόσο στραφούμε στην αρχαία φιλοσοφία, θα δούμε τη ματαιότητα τέτοιων ευχών.
Καμιά ευτυχία δεν μπορεί να βασιστεί στην διαρκώς μεταβαλλόμενη εξωτερική πραγματικότητα. Από την άλλη, δεν μπορούμε να ενστερνιστούμε, ούτε ως άτομα ούτε ως κοινωνία, αξίες όπως η Αρετή, η Ειλικρίνεια, ή το Μέτρο, αν δεν διαλογιστούμε βαθιά σε αυτές και αν δεν τις εφαρμόσουμε, με μικρά αρχικά βήματα, στην καθημερινότητά μας.
Πως ξεκινάει κανείς; Ο Δρ. Καρδάρας προτείνει τον Πυθαγόρειο Βίο ως πρώτο βήμα σε μια τέτοια αναζήτηση. Μας προτρέπει στη συνέχεια να στραφούμε σε συγκεκριμένες ασκήσεις, όπως η παρατήρηση της φύσης, ο διαλογισμός πάνω στα επιστημονικά παράδοξα και η κατανόηση του αναπόφευκτου της αλλαγής.
Ο Evans, από την πλευρά του, προτείνει τα εξής:
1.Πρέπει να κάνουμε έναν διαχωρισμό ανάμεσα σε όσα μπορούμε να αλλάξουμε και σε όσα είναι πέρα από τον έλεγχό μας.
2.Επειδή η καθημερινή ζωή μας είναι γεμάτη μικρά διλήμματα, είναι χρήσιμο να επιλέξουμε ένα πρότυπο όπως ο Σωκράτης ή ο Πυθαγόρας, και να στρεφόμαστε αε αυτό, ακόμα και σε φαινομενικά μικρά ζητήματα.
3.Οφείλουμε να παρατηρούμε διαρκώς τον εαυτό μας, τις σκέψεις και τις συμπεριφορές μας: οι περισσότεροι υπνοβατούμε καθημερινά, δίχως συναίσθηση των όσων κάνουμε. Μάλιστα μπορούμε να καταγράφουμε τις παρατηρήσεις μας σε ένα ημερολόγιο, όπως έκανε ο Μάρκος Αυρήλιος.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Φυσικά καμιά από αυτές τις προτάσεις δεν πρόκειται να βρει χώρο στην καθημερινότητά μας, αν πρώτα δεν αντιληφθούμε βαθιά μέσα μας την αναγκαιότητα της αλλαγής.
Ο Evansκαι ο Καρδάρας έφτασαν στο κατώφλι του θανάτου, βίωσαν κατά κάποιο τρόπο αυτό που ο Εμπεδοκλής και ο Πυθαγόρας ονόμαζαν «θάνατο πριν το θάνατο». Ας μη χρειαστεί να φτάσουμε κι εμείς σε αυτό το σημείο: ας διδαχθούμε από τους μικρούς «θανάτους» της καθημερινής απώλειας και ας δούμε μπροστά μας την ανάγκη για αναζήτηση νοήματος.
Τότε μόνο θα μπορέσουμε να ξεφύγουμε από την τυραννία των αισθήσεων και θα αναζητήσουμε το μονοπάτι που οδηγεί στην Αλήθεια – ένα μονοπάτι που ευτυχώς στην Ελλάδα των φιλοσόφων είναι πιο ξεκάθαρα χαραγμένο από οπουδήποτε αλλού!
ΠΗΓΕΣ:- Nicholas Kardaras, How Plato and Pythagoras Can Save your Life, Conari Press
- Ερατώ Τριανταφυλλίδη, Εγχειρίδιο Ευ Ζην:Οδηγός Ζωής από τους Αρχαίους Έλληνες Σοφούς, Αρχέτυπο.
- Ερατώ Τριανταφυλλίδη, Μία Μέρα με τον Πλάτωνα, Αρχέτυπο.
- Luc Ferry, Μαθαίνοντας να Ζούμε, Πλέθρον
- Αλλαίν ντε Μποττόν, Η Παρηγοριά της Φιλοσοφίας, Πατάκης
- Jules Evans, "How Ancient Philosophy Saved my Life" http://www.philosophyoflife.org/
Ευχαριστώ πολύ, τον εκδότη του περιοδικού ΑΒΑΤΟΝ για την άδεια αναδημοσίευσηςΠεριοδικό ABATON ΤΕΥΧΟΣ 118http://www.archetypo.com